فلش کردن گوشی چیست؟ تفاوت فلش و فکتوری ریست

فلش کردن گوشی یعنی چه؟ تفاوت فلش کردن گوشی  و فکتوری ریست گوشی

 

فکتوری ریست گوشی  چیست؟

از آنجایی که فلش کردن نیاز به توضیحات بیشتری دارد و باید برای تشریح آن وارد جزئیات بیشتری شد، بنابراین اولین می‌خواهیم شما را با مفهوم فکتوری ریست آشنا کنیم. اگرچه احتمال می‌دهیم اغلب شما هم اکنون با این اقدام آشنایی کامل داشته باشید. فکتوری ریست با فلش کردن گوشی تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. در Factory Reset اطلاعات گوشی از آن حذف می‌شوند و دستگاه با تنظیمات پیش فرض کارخانه و درست مثل روز اولش راه‌اندازی خواهد شد. بنابراین وقتی گوشی را فکتوری ریست می‌کنید اطلاعات شما و تنظیمات و شخصی سازی هایی که روی آن انجام داده بودید از بین می‌روند.
ماهیت فکتوری ریست در آیفون ها (سیستم عامل iOS) و گوشی های اندروید یکسان است و در هر دو شاهد بازگردانی گوشی به تنظیمات پیش فرض کارخانه خواهیم بود. دقت داشته باشید که این بازگردانی شامل دانگرید (Downgrade) خودکار سیستم عامل به نسخه اصلی و پیش فرض هم می‌شود. یعنی اگر آپدیت هایی را روی سیستم عامل گوشی خودتان نصب کرده باشید، با انجام فکتوری ریست تمام آن ها از بین خواهند رفت و دستگاه با همان سیستم عامل اولیه و پیش فرض کارخانه راه‌اندازی می‌شود. عموما کاربران قبل از فروش گوشی نسبت به فکتوری ریست آن اقدام می‌کنند. 

 

 

یکی از نقاط ضعفی که Factory Reset دارد و به ویژه در گوشی های اندرویدی می‌تواند دردسرساز شود مربوط به امکان بازیابی اطلاعات حافظه بعد از انجام این کار می‌شود! از آنجایی که در پروسه فکتوری ریست فقط داده های روی حافظه گوشی حذف می‌شوند و هیچ داده دیگری بر روی آن ها نوشته نخواهد شد، بنابراین اطلاعات حذف شده قابل بازیابی خواهند بود و با ترفند های خاص و برخی نرم افزار ها می‌توان آن ها را ریستور کرد. پس برخلاف تصور اغلب افراد فکتوری ریست کردن گوشی قبل از فروش آن اقدامی کافی و مناسب نخواهد بود، چون خریدار دستگاه به راحتی می‌تواند با استفاده از ترفند و ابزارهای مناسب خیلی از اطلاعات شخصی شما که قبلا در گوشی ذخیره بوده را بازیابی کند. البته باید اشاره کنیم که بازیابی این اطلاعات خیلی هم ساده نیست و شاید فقط در 20 درصد مواقع موفقیت آمیز باشد، اما به هر حال ریستور اطلاعات بعد از فکتوری ریست غیر ممکن نیست. 

فلش کردن گوشی یعنی چه ؟ آشنایی با رام ها (ROM)

اما فلش کردن چیست و چه تفاوتی با فکتوری ریست دارد؟ فلش کردن پروسه‌ای است که در آن دقیقا مثل فکتوری ریست تمام اطلاعات کاربر از روی گوشی حذف می‌شوند، با این تفاوت که اطلاعات حذف شده قابل بازیابی نیستند چون در این روش اطلاعات حافظه دستگاه وایپ (Wipe) می‌شوند و در پروسه وایپ، اطلاعات فیک جدیدی روی اطلاعات قبلی (اطلاعات اصلی کاربر) نوشته خواهد شد و سپس دوباره حذف می‌گردند. بدین ترتیب امکان بازیابی اطلاعات گوشی بعد از فلش کردن وجود ندارد. این تفاوت مربوط به حالت کلی می‌شود و هم در آیفون ها و هم در گوشی های اندرویدی به صورت مشابه وجود دارد. 

اما فلش کردن گوشی اندروید می‌تواند قابلیت های پیشرفته‌تری را هم برای کاربران به همراه داشته باشد. به عنوان مثال افراد حرفه‌ای با فلش کردن گوشی اندروید خود می‌توانند به جای سیستم عامل اصلی گوشی یک رام (ROM) غیر رسمی و سوم شخص را روی دستگاه نصب کنند که تجربه کاربری کاملا متفاوتی را نسبت به سیستم عامل اولیه موبایل در اختیارشان قرار دهد. شاید با شنیدن اصطلاح رام کمی سردرگم شوید، اما باید بدانید که مفهوم رام اصلا پیچیده نیست و به سادگی قابل درک خواهد بود. اگر بخواهیم به زبان ساده ماهیت رام را تعریف کنیم، می‌توانیم اینطور بگوییم که رام در واقع هسته نرم افزاری گوشی شماست و هر ویژگی نرم افزاری که در گوشی مشاهده می‌کنید توسط آن ارائه می‌شود. 

 

 

رام یک گوشی به شما این امکان را می‌دهد که به واسطه سیستم عامل مستقیما از بستر سخت افزاری دستگاه استفاده کنید. رام ها در گوشی های اندرویدی در دو نوع مختلف وجود دارد که به ترتیب رام رسمی (Official ROM) و رام کاستوم (Custom ROM) نامیده می‌شوند. رام های رسمی در واقع رام هایی هستند که به طور رسمی توسط شرکت سازنده گوشی منتشر شده‌اند. به عنوان مثال وقتی شما گوشی خودتان را فکتوری ریست می‌کنید، رام پیش فرض و رسمی آن دوباره روی دستگاه راه‌اندازی می‌شود. آپدیت های رسمی و بعدی که برای گوشی شما منتشر می‌شوند هم می‌توانند رام های خاص خودشان را داشته باشند. پس به رام هایی که رسما توسط شرکت سازنده عرضه شده باشند، رام رسمی گفته می‌شود. 

اما در سمت مقابل کاستوم رام ها آن دسته از رام هایی هستند که توسط توسعه دهندگان سوم شخص برای نصب در گوشی های اندرویدی توسعه یافته و منتشر شده‌اند. هم اکنون شرکت ها و تیم های بزرگی در این زمینه فعالیت های گسترده دارند و هر روز برای گوشی های اندرویدی خاص کاستوم رام هایی را منتشر می‌کنند. نصب یک کاستوم رام روی گوشی می‌تواند نقاط قوت و ضعف مخصوص خودش را داشته باشد که ما سعی می‌کنیم در یک مقاله مجزا و سر فرصت به طور جامع در رابطه با این موضوع صحبت داشته باشیم. بنابراین کاستوم رام یک رام یا هسته نرم افزاری غیر رسمی است که توسط توسعه دهندگان سوم شخص برای گوشی های اندرویدی کدنویسی می‌شود. پس فلش کردن گوشی اندرویدی می‌تواند با هدف نصب کاستوم رام انجام گیرد.

اما احتمال دارد واژه استاک رام (Stock ROM) را هم شنیده باشید و از خود بپرسید که استاک رام چه تفاوتی با کاستوم رام و آفیشال رام یا همان رام رسمی دارد؟ استاک رام در واقع همان رام رسمی است که به طور پیش فرض روی گوشی شما نصب بوده و با فکتوری ریست کردن دستگاه هم به صورت پیش فرض اجرا می‌شود. به بیان دیگر رام پیش فرضی که روی هر گوشی اندرویدی نصب شده است را استاک رام آن گوشی می‌نامند. بنابراین با تفاوت های اصلی مابین کاستوم رام ها، رام های رسمی و استاک رام آشنا شدید. حالا شاید این سوال در ذهنتان ایجاد شود که چرا باید فردی به دنبال نصب کاستوم رام باشد و از همان رام رسمی گوشی که توسط شرکت سازنده ارائه شده استفاده نکند؟ در بخش بعد به صحبت در مورد این موضوع می‌پردازیم.

مزیت های نصب کاستوم رام (Custom ROM) جیست ؟

نصب کاستوم رام می‌تواند مزیت های زیادی را برایتان به همراه داشته باشد. اصلی ترین دلیلی که سبب می‌شود خیلی از کاربران به سمت نصب و استفاده از کاستوم رام ها گرایش پیدا کنند مربوط به ارائه قابلیت های متفاوت و رابط کاربری متمایز نسبت به اندروید پیش فرض می‌شود. دقت داشته باشید که نصب کاستوم رام فقط مخصوص گوشی های اندرویدی است و در آیفون های اپل انجام این کار بنا به دلایل امنیتی غیرممکن خواهد بود. دلیل اینکه گوشی های اندروید امکان نصب کاستوم رام را می‌دهند این است که سیستم عامل اندروید به صورت متن باز طراحی شده و امکان روت کردن آن وجود دارد و در نتیجه کاربر قادر خواهد بود هسته نرم افزاری دستگاه اندرویدی خود را تغییر دهد. نصب کاستوم رام ها می‌تواند مزیت های دیگری را هم به همراه داشته باشد.

 

 

 

به عنوان مثال امکان حذف اپلیکیشن های پیش فرض و مزاحم یکی دیگر از مزیت هایی است که با نصب کاستوم رام از آن بهره‌مند خواهید شد. همچنین در طراحی کاستوم رام ها عموما سعی می‌شود که به سبک بودن هسته نرم افزاری توجه ویژه‌ای به عمل آید. این مسئله منجر خواهد شد که سرعت عملکرد گوشی بیشتر شود و منابعی که توسط بستر نرم افزاری آن اشغال و مصرف می‌شوند کمتر گردند. از اینرو نصب کاستوم رام ها در گوشی های میان رده و پایین رده بیشتر از سایر اسمارتفون ها رواج دارد چون می‌تواند تجربه کاربری بهتر و روان تری را برای کاربران به ارمغان آورد. پس در این گوشی ها عموما فلش کردن گوشی با هدف نصب کاستوم رام انجام می‌شود.

تفاوت فلش کردن گوشی و فکتوری ریست گوشی موبایل 

اگر توضیحاتی که پیش از این ارائه کردیم را مطالعه کرده باشید به راحتی می‌توانید تفاوت مابین فکتوری ریست و فلش گوشی را تشخیص دهید. اگر ملاک فلش کردن را روی گوشی های اندرویدی قرار دهیم (چون آزادی عمل و تنوع بیشتری دارند)، می‌توان اینطور گفت که فلش کردن برخلاف فکتوری ریست الزاما با راه اندازی رام رسمی گوشی همراه نخواهد بود و پروسه‌ای است که برای انجام آن باید دقت زیادی صرف شود. فلش کردن موبایل سبب می‌شود که اطلاعات قبلی روی گوشی به طور کامل حذف شوند و به هیچ عنوان دوباره قابل بازیابی نباشند اما با فکتوری ریست امکان بازیابی اطلاعات غیرممکن نیست. 

از سمت دیگر فکتوری ریست یک پروسه کاملا امن را در بر می‌گیرد و هر کاربری به راحتی قادر به انجام آن خواهد بود. برای فکتوری ریست گوشی هیچ نیازی به استفاده از کامپیوتر واسط و اتصال موبایل به آن وجود ندارد اما فلش کردن گوشی اینطور نیست و برای انجام آن باید فایل های خاصی دانلود و به گوشی منتقل شده و دستگاه روت شود و اقداماتی خاصی انجام گیرند که نیاز به تجربه مناسب دارند. این موضوع در حالیست که فکتوری ریست اینطور نخواهد بود و هیچ نیازی به روت کردن دستگاه هم ندارد و عملا یکی زا قابلیت های خود رام رسمی و سیستم عامل گوشی آفیشال یا رسمی گوشی محسوب می‌شود. 

نکته: بهتر است فلش کردن موبایل های اندرویدی را فقط به افرادی بسپارید که تجربه کافی در این حوزه داشته باشند، چون بروز اشتباه در انجام این امر می‌تواند مشکل ساز شود و منجر به بریک شدن موبایل گردد. بریک شدن موبایل به معنای عدم بوت و اجرای بستر نرم افزاری آن است.

 

آموزش فلش کردن آیفون اپل 

اما بد نیست با نحوه فلش کردن آیفون های اپل هم آشنا شوید. خوشبختانه فلش کردن آیفون ها به سادگی قابل انجام خواهد بود و چون هیچ کاستوم رامی برای نصب در این گوشی ها وجود ندارد و سیستم عامل iOS برخلاف اندروید متن باز نیست و دسترسی روت را به کاربر نمی‌دهد، بنابراین فقط می‌توان رام های رسمی آیفون را روی این محصولات فلش کرد. اما چطور آیفون را فلش کنیم؟ برای انجام این کار به برنامه آیتیونز (iTunes) نیاز دارید و باید جدیدترین نسخه آن را روی یک کامپیوتر یا لپ تاپ نصب داشته باشید. سپس کابل رابط آیفون خود را فراهم آورده و مراحل زیر را انجام دهید:

نکته: قبل از فلش کردن آیفون حتما یک فایل پشتیبان یا همان بکاپ از محتوای فعلی دستگاه تهیه کنید تا در صورت تمایل بعدا بتوانید مجددا این فایل و اطلاعات فعلی را روی گوشی بازگردانید. بدین منظور کافیست از گزینه Backup در آیتیونز استفاده نمایید. 

 

•    ابتدا روی این لینک کلیک کنید و با مشخص کردن مدل دقیق آیفون خود، فایل فریمور مناسب آن را دانلود و در مسیری از سیستم خود ذخیره نمایید. در انتخاب فایل مذکور و تعیین درست آن دقت کنید، در غیر این صورت ممکن است فایل رام توسط آیفون شناسایی نشود و آیفون شما با مشکل رو به رو گردد. 

لینک

•    برنامه آیتیونز را اجرا کنید.
•    آیفون خود را با کابل مناسب به کامپیوتر یا لپ تاپ وصل کنید و چند لحظه منتظر باشید تا برنامه آیتیونز آیفون شما را شناسایی کند. 
•    از منوی سمت چپ گزینه Summary را انتخاب کنید. 
•    کلید Shift را از روی کیبورد نگه دارید و روی Update یا Restore کلیک کنید.
•    فایل فریموری که در مرحله اول دانلود کرده بودید را انتخاب نمایید. 
•    روی گزینه Restore کلیک کنید.

 
حالا باید منتظر باشید تا فلش کردن گوشی آیفون انجام شود و پیام موفقیت آمیز بودن فلش روی آیتیونز نمایان گردد. سپس آیفون شما ریستارت خواهد شد و با همان تنظیمات پیش فرض کارخانه راه‌اندازی می‌گردد. از این روش می‌توانید برای دانگرید سیستم عامل آیفون خود هم استفاده کنید. بدین منظور کافیست فایل فریمور نسخه قبلی سیستم عامل آیفون خود (قبل از نصب آپدیت جدید) را دانلود کنید و با طی کردن مراحل فوق آن را روی گوشی نصب و راه‌اندازی نمایید. بدین ترتیب سیستم عامل موبایلتان دانگرید می‌شود. 

آموزش فلش کردن گوشی های اندرویدی

اما فلش کردن موبایل های اندرویدی به سادگی آیفون ها نیست، مخصوصا اگر بخواهید یک کاستوم رام را روی گوشی نصب کنید. به منظور فلش اسمارتفون های اندرویدی ممکن است بتوان از روش ها و ابزارهای مختلفی استفاده کرد. به عنوان مثال بهترین ابزار و برنامه برای فلش کردن موبایل های سامسونگ برنامه اودین (Odin) است که سعی می‌کنیم در یک مقاله مجزا به طور کامل و دقیق نحوه استفاده از آن و فلش گوشی های سامسونگ از طریق این نرم افزار را شرح دهیم. اما ما فرض را بر این قرار می‌دهیم که گوشی اندرویدی شما محصول برند سامسونگ نیست و می‌خواهید با مراحل کلی فلش کردن موبایل اندروید آشنا شوید. در این شرایط باید به شرحی عمل شود که در ادامه مشخص می‌کنیم. 

 

قبل از هر اقدامی توصیه می‌کنیم با استفاده از یک ابزار مناسب مثل برنامه Titanium Backup از محتوای گوشی اندرویدی خود یک فایل بکاپ کامل تهیه کنید تا د صورت بروز هرگونه مشکل قادر به بازیابی این فایل و اطلاعات پیشین خود باشید. بعد از انجام این کار باید رسما پروسه فلش کردن موبایل را آغاز کنید. در قدم اول می‌بایست بوتلودر (Bootloader) گوشی را آنلاک کنید و سپس یک کاستوم ریکاوری (Custom Recovery) را روی آن فلش نمایید. نگران نباشید اصطلاحات نام برده شده شاید کمی عجیب و سردرگم کننده به نظر برسند اما با طی کردن مراحلی که شرح می‌دهیم به راحتی قادر به انجام اقدامات مذکور خواهید بود. پس مراحلی که شرح می‌دهیم را با دقت و درست مثل توضیحات انجام دهید تا با مشکلی رو به رو نشوید. 
 

برای آنلاک یوتلودر باید گوشی شما روت شده باشد. روت کردن گوشی های اندرویدی به سادگی و با استفاده از برنامه های خاصی قابل انجام خواهد بود و به همین دلیل ما در مورد این مسئله صحبت نمی‌کنیم و از توضیحات آن صرف نظر خواهیم کرد. نحوه آنلاک کردن بوتلودر گوشی های مختلف با توجه به مدل آن ها و برندشان متفاوت خواهد بود. بنابراین این امکان وجود ندارد که دقیقا نحوه آنلاک بوتلودر گوشی شما را برایتان مشخص کنیم، اما شما با یک جستجوی ساده در فروم XDA Developers می‌توانید با نحوه دقیق آنلاک بوتلودر گوشی خود آشنا شوید. نحوه دقیق نصب ریکاوری هم در این فروم به طور کامل برای گوشی های مختلف شرح داده شده است. عموما دو ریکاوری پک TWRP و ClockwordMod در گوشی های اندرویدی بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

 

بعد از نصب ریکاوری همه چیز مهیا خواهد بود تا فلش کردن گوشی را انجام دهید. بنابراین رام مورد نظرتان که تمایل دارید در گوشی نصب یا اصطلاحا فلش شود را دانلود کنید. دقت داشته باشید که این رام هم می‌تواند رام اصلی و هم کاستوم رام باشد و تفاوتی از این نظر وجود ندارد. اگر یک رام رسمی را روی گوشی فلش کنید، اپلیکیشن های پیش فرض و سرویس های مربوط به گوگل از قبیل گوگل پلی استور (Google Play Store) به طور خودکار روی آن راه‌اندازی می‌شوند اما اگر یک کاستوم رام را روی گوشی فلش نمایید باید بعد از فلش رام نسبت به فلش و نصب سرویس های گوگل هم اقدام کنید، در غیر این صورت گوشی به سرویس هایی از قبیل گوگل پلی استور دسترسی نخواهد داشت. مراحل دقیقی که باید برای فلش کردن رام روی گوشی طی شوند به شرح زیر هستند:

•    فایل رام دانلود شده را از طریق یک کامپیوتر به حافظه گوشی منتقل کنید. این فایل باید پسوند ZIP داشته باشد. 
•    گوشی خود را خاموش کنید و آن را به حالت ریکاوری مد ببرید. نحوه ورود به حالت ریکاوری ممکن است با توجه به مدل و برند گوشی شما به شیوه خاصی انجام گیرد، بنابراین برای آشنایی با نحوه انجام این کار در گوشی خود جستجوی ساده‌ای در گوگل داشته باشید. 
•    گزینه Install را در محیط ریکاوری مد انتخاب کنید. 
•    به مسیر فایل رامی که به حافظه گوشی منتقل کرده بودید بروید. 
•    فایل زیپ (ZIP) رام را انتخاب کرده و گزینه Flash یا Install را بزنید.
مشاهده خواهید کرد که پروسه فلش رام آغاز می‌شود و بنا به حجم رام مورد نظر ممکن است چند دقیقه طول بکشد. بنابراین صبور باشید و اجازه دهید که فلش کردن گوشی و رام جدید بر روی آن با موفقیت انجام گیرد. 

نکته: اگر رام جدیدی را روی گوشی اندرویدی فلش می‌کنید باید در این مرحله گزینه Wipe Cache Partition را هم انتخاب نمایید و اطلاعات کش گوشی را کاملا حذف کنید. اما اگر نسخه جدید و آپدیت شده‌ همان رام موجود روی گوشی را بر روی آن فلش می‌کنید الزامی مبنی بر وایپ و حذف اطلاعات کش وجود ندارد، مرگ اینکه توسعه دهنده رام از شما درخواست انجام این کار را کرده باشید. 

 

در آخرین مرحله هم باید سرویس های گوگل را روی گوشی نصب کنید. در این مرحله عملا فلش گوشی اندرویدی به پایان رسیده است. برای نصب سرویس های گوگل کافیست فایل مناسب گوشی خود را از طریق فروم XDA Developer و برنامه Gapps Manager دانلود کرده و به حافظه گوشی منتقل نمایید. سپس مراحل مشابهی که در بخش قبل برای فلش کردن رام طی کردید را انجام دهید و این بار فایل مربوط به پک سرویس های گوگل را روی گوشی فلش کنید. بعد از انجام این کار گوشی ریستارت خواهد شد و رام جدید به همراه پک سرویس های گوگل در گوشی راه‌اندازی می‌شود. 

 

جمع‌بندی

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله به صحبت در رابطه با فلش کردن گوشی (آیفون و اندروید) پرداختیم و تفاوت مابین فلش و فکتوری ریست را برایتان شرح دهیم. همچنین به طور مختصر نحوه فلش کردن موبایل اندرویدی و آیفون های اپل را هم برایتان شرح دادیم. به یاد داشته باشید فلش کردن موبایل برخلاف فاکتوری ریست پروسه ریسکی است و اگر شما اطلاعات کافی برای انجام این کار نداشته باشید با مشکل رو به رو می‌شود. امیدواریم از این مقاله اختصاصی استفاده لازم را به عمل آورده باشید.